Redyk
(Zam: 28.03.2013 r., godz. 16.06)
Do Ośrodka Edukacyjnego Magurskiego Parku Narodowego w Krempnej, w lutym tego roku, zaproszeni zostali pasterze oraz przedstawiciele lokalnych samorządów i organizacji na spotkanie szkoleniowo-informacyjne pn. „Redyk Karpacki”. Na spotkaniu tym, zorganizowanym przez Stowarzyszenie Beskid Zielony i Fundację „Pasterstwo Transhumancyjne” prezentowany był projekt „Redyk Karpacki TRANSHUMANCE 2013”.
„Redyk Karpacki 2013” to projekt tradycyjnej wędrówki z owcami, w ilości ok. 300 szt., przez Karpaty. Organizowany jest dla uczczenia wędrówek pasterzy wołoskich, które doprowadziły do zasiedlenia Karpat i powstania wspólnej wysokogórskiej kultury pasterskiej, łączącej społeczności zamieszkujące te góry. Jego organizatorami są Fundacja „Pasterstwo Transhumancyjne” z Polski i „Asociatia Transhumanta” z Rumunii – organizacje społeczne, których głównym celem jest zachowanie tradycyjnego pasterstwa w Karpatach oraz działanie na rzecz zachowania dziedzictwa kulturowego. Głównym celem redyku jest międzynarodowe spotkanie ludzi żyjących i tworzących w Karpatach, ich integracja, możliwość poznania oraz pokazania bogactwa kulturowego mieszkańców, jak również bogactwa i unikatowości przyrody oraz sposobu na zrównoważony rozwój terenów górskich.
Organizacją i koordynacją imprez towarzyszących redykowi na terenie zachodniej części Beskidu Niskiego zajmuje się Stowarzyszenie Beskid Zielony. Przez tereny Magurskiego Parku Narodowego i okolic pasterze ze stadem będą przechodzić między 15 a 20 lipca.
Redyk rozpocznie się 11 maja w Rumunii w Brasom, a zakończy 14 września w Republice Czeskiej. Trasa przejścia to ok. 1400 km wzdłuż łuku Karpat przez Rumunię (Transylwania – Maramuresz), Ukrainę (Huculszczyzna – Zakarpacie – Lwowsk), Polskę (Podkarpacie – Małopolska – Śląskie), Słowację i Czechy. Przy realizacji projektu zakłada się szeroką współpracę z samorządami, lokalnymi instytucjami, organizacjami pozarządowymi, mediami i sponsorami. Popularyzacja projektu odbywać się będzie również poprzez organizację cyklu imprez kulturalnych w regionach, przez które prowadzony będzie redyk.
Transhumancja to sezonowa migracja pasterzy ze stadami. Jest ona szczególnie związana z terenami górskimi. Pasterze pędzą stada na wysoko położone pastwiska na wiosnę i później na jesieni spędzają je w doliny. Rzadziej występuje na równinach i powodowana jest tam najczęściej sytuacjami politycznymi, społecznymi lub katastrofami przyrodniczymi. Wypas transhumancyjny znika z kulturalnego i rolniczego krajobrazu Europy, co spowodowane jest redukcją tradycyjnego pasterstwa na rzecz przemysłowego chowu zwierząt. Transhumancja ma swoją tradycję w pasterstwie wielu krajów. Jednak aktualnie jest praktykowana w niewielu krajach europejskich. Prócz zachowanej formy redyku (owce) w Karpatach, przepęd stad spotyka się jeszcze w Hiszpanii (bydło, owce), w krajach skandynawskich (renifery) i z pewnymi ograniczeniami w krajach alpejskich (bydło).
W regionach, w których sezonowy przepęd stad się zachował, ma on otoczkę festynu folkowego przyciągającego turystów i stanowiącego świetną okazję do promocji danego regionu. Świetnie, że taka inicjatywa powstała także w Polsce. W proponowanej formie przepęd będzie się koncentrował na wypasie owiec. Nie należy jednak zapominać, że jeszcze 200 lat temu na terenie Galicji był regularnie organizowany przepęd bydła z równin węgierskich na górskie pastwiska Karpat wschodnich. Po rozpadzie Austro-Węgier zwyczaj ten zanikł wskutek blokady granic. Być może założenia Unii Europejskich pomogą także wskrzesić ten element zapomnianej kultury pasterskiej związanej z naszymi ziemiami.
Dagmara Chłopicka
Organizacją i koordynacją imprez towarzyszących redykowi na terenie zachodniej części Beskidu Niskiego zajmuje się Stowarzyszenie Beskid Zielony. Przez tereny Magurskiego Parku Narodowego i okolic pasterze ze stadem będą przechodzić między 15 a 20 lipca.
Redyk rozpocznie się 11 maja w Rumunii w Brasom, a zakończy 14 września w Republice Czeskiej. Trasa przejścia to ok. 1400 km wzdłuż łuku Karpat przez Rumunię (Transylwania – Maramuresz), Ukrainę (Huculszczyzna – Zakarpacie – Lwowsk), Polskę (Podkarpacie – Małopolska – Śląskie), Słowację i Czechy. Przy realizacji projektu zakłada się szeroką współpracę z samorządami, lokalnymi instytucjami, organizacjami pozarządowymi, mediami i sponsorami. Popularyzacja projektu odbywać się będzie również poprzez organizację cyklu imprez kulturalnych w regionach, przez które prowadzony będzie redyk.
Transhumancja to sezonowa migracja pasterzy ze stadami. Jest ona szczególnie związana z terenami górskimi. Pasterze pędzą stada na wysoko położone pastwiska na wiosnę i później na jesieni spędzają je w doliny. Rzadziej występuje na równinach i powodowana jest tam najczęściej sytuacjami politycznymi, społecznymi lub katastrofami przyrodniczymi. Wypas transhumancyjny znika z kulturalnego i rolniczego krajobrazu Europy, co spowodowane jest redukcją tradycyjnego pasterstwa na rzecz przemysłowego chowu zwierząt. Transhumancja ma swoją tradycję w pasterstwie wielu krajów. Jednak aktualnie jest praktykowana w niewielu krajach europejskich. Prócz zachowanej formy redyku (owce) w Karpatach, przepęd stad spotyka się jeszcze w Hiszpanii (bydło, owce), w krajach skandynawskich (renifery) i z pewnymi ograniczeniami w krajach alpejskich (bydło).
W regionach, w których sezonowy przepęd stad się zachował, ma on otoczkę festynu folkowego przyciągającego turystów i stanowiącego świetną okazję do promocji danego regionu. Świetnie, że taka inicjatywa powstała także w Polsce. W proponowanej formie przepęd będzie się koncentrował na wypasie owiec. Nie należy jednak zapominać, że jeszcze 200 lat temu na terenie Galicji był regularnie organizowany przepęd bydła z równin węgierskich na górskie pastwiska Karpat wschodnich. Po rozpadzie Austro-Węgier zwyczaj ten zanikł wskutek blokady granic. Być może założenia Unii Europejskich pomogą także wskrzesić ten element zapomnianej kultury pasterskiej związanej z naszymi ziemiami.
Dagmara Chłopicka
Napisz komentarz
- Treść komentarza powinna być związana z tematem artykułu.
- Komentarze ukazują się dopiero po uzyskaniu akceptacji administratora.
- Komentarze naruszające netykietę nie będą publikowane.
- Komentarze promujące własne np. strony, produkty itp. nie będą publikowane.
